Το σπίτι του Επίσκοπου Νουκερίας που είναι και μακρυνός μας πρόγονος, με το ίδιο όνομα στην οδό -με τι άλλο- με το όνομά του!
Via Varino Favorino.
Ο ΒΑΡΙΝΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΑΒΕΡΑ
Από την δεκαετία του ’60 άκουγα μικρό παιδάκι για την οικογένεια στην Ιταλία, την Κωνσταντινούπολη, τη Χίο, την Ίο και τελικά τον Πειραιά. Για τις εκδόσεις και τα λεξικά που είχε φτιάξει ο Ιταλός πρόγονος, Για τον Κωνσταντίνο και Τζιοβάνι Λάσκαρη, που καταξίωσαν τα Ελληνικά ως τη βασική γλώσσα των τεχνών και των επιστημών στην Ιταλία της Αναγέννησης και φυσικά, για τον Βαρίνο από την Φαβέρα που τοποθέτησαν οι Μέδικοι ως επίσκοπο Νουκερίας και το τρομερό έργο του, το Μέγα και Πάνυ Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας.
Τα ελληνικά κείμενα άρχισαν να τυπώνονται πρώτη φορά στην Ιταλία, από τη δεκαετία του 1470, από Ιταλούς και Γερμανούς τυπογράφους, στα πλαίσια των αναζητήσεων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, που ξεκίνησε την περίοδο της Αναγέννησης. Η τυπογραφία, ήταν η τρομερή τεχνολογική ανακάλυψη που θα επέτρεπε την εύκολη διάδοση της γνώσης.
Ο Βαρίνος από την Φαβέρα ή Φαβωρίνος (επώνυμο που επινοήθηκε από το τοπωνύμιο της πόλης που γεννήθηκε) ήταν ένας πολύ καλλιεργημένος κληρικός. Γεννήθηκε στην Πιεβεφαβέρα του δήμου Καλνταρόλα, ένα οχυρωμένο μεσαιωνικό χωριό, το οποίο δεν απέχει πολύ από το Καμερίνο και ήταν σημαντικό προπύργιο και ταυτόχρονα συνοριακή γραμμή του Δουκάτου του Βαράνο. Ο Βαρίνος από την Φαβέρα, είναι επίσης γνωστός ως Guarino, Varinus, Favorinus, Phavorinijs, Varinus Camers, Varinus Favorinus Camers Nucerinus, Varinus Favorinus Camers. Οι πολυάριθμοι μελετητές που έχουν ενδιαφερθεί για τη ζωή και το έργο του, δεν συμφωνούν σε πολλές πτυχές της βιογραφίας του, καθώς λείπουν ορισμένα στοιχεία για τη γέννησή του λόγω της έλλειψης του μητρώου βαπτίσεων, της εν λόγω περιόδου στην ενορία της Πιεβεφαβέρα.
Αυτό που ξέρουμε πάντως είναι, πως ξεκίνησε τις κλασικές του σπουδές στο Καμερίνο, στη συνέχεια σπούδασε ελληνικά και λατινικά στη Φλωρεντία -υπό την καθοδήγηση του Άντζελο Πολιζιάνο- και στη συνέχεια έγινε μαθητής του Τζιοβάνι Λάσκαρη. Εντάχθηκε στην Εκκλησία Σιλβεστρίνα στο Τάγμα του Σαν Μπενεντέτο και αφοσιώθηκε στην ελληνική λεξικογραφία, αποτελώντας έναν από τους πρώτους μελετητές και εκλαϊκευτές της ελληνικής λογοτεχνίας. Το 1496 εξέδωσε το «Thesaurus cornucopiae et Horti Adonidis», έργο στο οποίο τον βοήθησαν ο Κάρλο Αντινόρι της Φλωρεντίας, ο δάσκαλός του Άντζελο Πολιζιάνο και ο μοναχός Ούρμπανο. Το «Thesaurus cornucopiae et Horti Adonidis» δεν έχει διασωθεί. Ο Λορέντζο ο Μεγαλοπρεπής (Ο Λαυρέντιος των Μεδίκων) τον έκανε δάσκαλο των γιων του: ήταν δάσκαλος του Τζιοβάνι (που έγινε ο Πάπας Λέων Χ από το 1475 έως το 1521), αλλά και του Ιούλιου (που έγινε Πάπας Κλήμης Ζ’ από το 1523 έως το 1534), του Τζουλιάνο και του Λορέντζο που έγινε ο Δούκας ντ’ Ουρμπίνο, γιος του Πιέρο, επομένως εγγονός του Λορέντζο του Μεγαλοπρεπούς του Οίκου των Μεδίκων. Ήταν επίσης ο βασικός υπεύθυνος για τη βιβλιοθήκη των Μεδίκων στη Φλωρεντία. Το 1508 διορίστηκε επίτροπος και καστελάνος των φρουρίων Osimo, Jesi και Offida και από αυτή τη θέση τον κάλεσαν να αναλάβει επίσκοπος Νουκερίας, από τον Λουδοβίκο Κλόντιο που είχε προηγουμένως την ίδια θέση. Ο Πάπας Λέων Ι΄ τον κάλεσε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης για να αναλάβει την έδρα της Ελληνικής το 1513. Όσον αφορά τα έργα του το 1517 δημοσίευσε στη Ρώμη μια μετάφραση των Αποφθεγμάτων του Τζιβάνο Στομπέο και το 1523 εξέδωσε το μεγάλο έργο του. Το Etymologicum Μagnum Sive Thesaurus Universae Linguae Graecae ex Multis Variisque Autoribus Collectus, ένα πολύ πλούσιο «Ελληνικό Λεξικό», έργο που ανατυπώθηκε πολλές φορές. Ο Βαρίνος ήταν ο πρώτος αρχιερέας της Εκκλησίας του Σαν Γκεγκόριο στην Καλνταρόλα στο Δουκάτο του Καμερίνο και το 1514 ο Λέων X τον διόρισε επίσκοπο Νουκερίας. Μερικές πηγές λένε ότι πέθανε τον Απρίλιο του 1527 στη Νουκερία, ενώ άλλες στο Καμερίνο το 1537 και σε αυτή την περίπτωση λέγεται ότι είχε αφήσει ακριβείς διατάξεις σχετικά με τη διαθήκη να ταφεί στη Νουκερία. Σήμερα είναι θαμμένος σε έναν περίτερχνο τάφο μέσα στο παρεκκλήσι που έχτισε ο ίδιος και αφιερώθηκε στον Σαν Βενάνζιο, προστάτη άγιο του Καμερίνο στο οποίο ήταν ιδιαίτερα αφοσιωμένος.
Τα δύο παιδιά του, Τζιοβάνι και Tζόρτζιο, σπούδασαν στη Ρώμη με οικοτροφία των Μεδίκων, και ο Τζιοβάνι έγινε κληρικός και έμεινε άτεκνος. Ο Τζόρτζιο έκανε οικογένεια και εγκαταστάθηκε στο Φανάρι, στην Κωνσταντινούπολη. Απόγονοι της οικογένειας τα επόμενα χρόνια, βρέθηκαν στη Χίο, την Ίο και τελικά στον Πειραιά.
Σήμερα ένα παλαίτυπο του «Etymologicum Μagnum Sive Thesaurus Universae Linguae Graecae ex Multis Variisque Autoribus Collectus» βρίσκεται στη μονή Αγίου Στεφάνου στην Καλαμπάκα.
ας
Βεβαίως υπήρξαν και επόμενες επανατυπώσεις με πιο διάσημη -χάριν της χορηγού- αυτή του 1800, από το τυπογραφείο του Νικολάου Γλυκέως στη Βενετία.
Χορηγός (είναι χαρακτηριστικό μας μάλλον να έχουμε πολύ δυνατούς διαφημιζόμενους και χορηγούς) η Μεγάλη Αικατερίνη Β’, Βασίλισσα και Αυτοκράτωρ Πασών των Ρωσσιών.